راهنمای جامع قوانین ارسال پیامک و پیامک تبلیغاتی در ایران (آپدیت ۱۴۰۴)


نویسنده: مهرانه ازاد
تاریخ انتشار:1404/04/25 11:12

در این مقالهٔ جامع، آخرین قوانین و مقررات ارسال پیامک انبوه و تبلیغاتی در ایران را (مصوبه ۳ ۲۷۰ و اصلاحیه ۱۴۰۳)، جریمهها، روشهای قانونی کسب رضایت (Opt in/Opt out) و نکات سئو و بازاریابی پیامکی را یاد میگیرید.
ارسال پیامک و قوانین آن
چرا باید این مقاله را بخوانید؟
اگر صاحب کسبوکار، فروشگاه اینترنتی، استارتاپ یا دیجیتال مارکتر هستید، دانستن قوانین ارسال پیامک دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است. نادیده گرفتن ضوابط مربوط به پیامک تبلیغاتی نه تنها میتواند منجر به مسدود شدن دائمی خط ارسال پیامک شما شود، بلکه ممکن است شما را در معرض جریمههای چند ده تا چند صد میلیونی و حتی تعلیق فعالیت بازاریابی پیامکی قرار دهد. این موضوع بهویژه برای برندهایی که از پنلهای پیامکی انبوه برای اطلاعرسانی، جذب مشتری یا فروش فوری استفاده میکنند، اهمیت دوچندان دارد.
در این راهنمای جامع و کاملاً بهروز، شما با جدیدترین مقررات قانونی ایران در سال ۱۴۰۴ آشنا میشوید، از نحوه کسب رضایت کاربران (Opt-in) گرفته تا شرایط لغو اشتراک (Opt-out)، قوانین مربوط به محتوای مجاز و ممنوع، ساعات مجاز ارسال پیامک و حتی مقررات بینالمللی مانند (General Data Protection Regulation)GDPR و(theTelephone Consumer Protection Act) TCPA که برای کسبوکارهای برونمرزی حیاتی هستند.
همچنین یک چکلیست عملیاتی ویژه سئو پیامکی دریافت میکنید تا نهتنها مطمئن شوید در چارچوب قانون حرکت میکنید، بلکه بازدهی پیامکهای ارسالیتان نیز به حداکثر برسد. پس اگر به دنبال افزایش فروش بدون ریسک جریمه هستید و میخواهید مخاطب پیامکهایتان از شما فرار نکند، این مقاله دقیقاً همان چیزی است که به آن نیاز دارید.
چرا دانستن قوانین ارسال پیامک اهمیت دارد؟
ارسال پیامک تبلیغاتی میتواند یکی از مؤثرترین ابزارهای بازاریابی مستقیم باشد، اما تنها در صورتی که با آگاهی کامل از قوانین و چارچوبهای مشخص شده انجام شود. نادیده گرفتن این مقررات، نهتنها اعتبار برند شما را در نگاه مخاطب خدشهدار میکند، بلکه میتواند به سرعت فعالیتهای بازاریابیتان را متوقف کرده و حتی هزینههای سنگینی به شما تحمیل کند.
- طبق آمار منتشرشده، ۶۹٪ از کاربران ایرانی اعلام کردهاند که دریافت پیامکهای ناخواسته و تبلیغاتی، باعث کاهش اعتماد آنها به برند ارسالکننده میشود. این یعنی حتی اگر بهترین خدمات را ارائه دهید، تنها یک پیامک مزاحم کافیست تا کاربر برای همیشه از شما فاصله بگیرد.
از سوی دیگر،
- طبق مصوبه رسمی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، اپراتورها موظف هستند که در صورت مشاهده تخلف از قوانین ارسال پیامک، بدون هیچگونه اخطار قبلی، خط ارسالکننده را مسدود کنند. این یعنی حتی یک اشتباه ساده مانند ارسال پیامک بدون رضایت صریح گیرنده میتواند باعث شود خط پیامکی شما برای همیشه از دسترس خارج شود و تمام مخاطبان، کمپینها و سرمایهگذاریهای بازاریابیتان به خطر بیفتد
اگر برندتان به پیامک بهعنوان یکی از کانالهای اصلی ارتباط با مشتری نگاه میکند، دانستن و رعایت قوانین ارسال پیامک تبلیغاتی نهتنها هوشمندانه، بلکه حیاتیست. زیرا امروز مخاطبان بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به حریم خصوصی دیجیتال خود حساس هستند و تنها برندهایی میتوانند موفق شوند که قانونمدار، شفاف و قابل اعتماد باشند.
مراجع قانونگذار در حوزه پیامک در ایران
برای اینکه بتوانید پیامک تبلیغاتی ارسال کنید بدون آنکه وارد لیست سیاه شوید یا متهم به نقض حریم خصوصی کاربران گردید، باید با نهادهایی که بر این حوزه نظارت و قانونگذاری میکنند، آشنایی کامل داشته باشید. این نهادها نهتنها مسئول تصویب و اجرای قوانین هستند، بلکه در صورت بروز تخلف، رسیدگیهای قانونی را انجام داده و جریمهها را اعمال میکنند. در ادامه با سه مرجع اصلی قانونگذار در حوزه ارسال پیامک انبوه و تبلیغاتی در ایران آشنا میشوید:
تغییر کلیدی | توضیح کامل و تأثیر بر کسبوکارها |
رضایت صریح و آگاهانه (Opt-in) | از این پس ارسال هرگونه پیامک تبلیغاتی تنها در صورتی مجاز است که کاربر بهصورت شفاف، داوطلبانه و با اطلاع کامل رضایت خود را اعلام کرده باشد. این فرایند که به آن «Opt-in» گفته میشود، باید مستند باشد و اپراتورها و ارائهدهندگان خدمات پیامکی موظفاند مدرک رضایت کاربر را حداقل به مدت ۱۲ ماه نگهداری کنند. در صورت نداشتن مدرک، مسئولیت تخلف بر عهده فرستنده است |
اشتراکگذاری مشخصات متخلفین بین اپراتورها | طبق ماده ۱ اصلاحیه سال ۱۴۰۳، اگر خطی به دلیل ارسال پیامک تبلیغاتی غیرمجاز مسدود شود، مشخصات آن باید توسط اپراتور مربوطه با سایر اپراتورها بهصورت شفاف به اشتراک گذاشته شود. این اقدام برای جلوگیری از بازگشایی خطوط جدید توسط متخلفان یا ادامه فعالیت آنها با شماره دیگر صورت میگیرد. این قانون میتواند مانع جدی برای سوءاستفادهگران باشد |
واگذاری ساماندهی به سازمان CRA | طبق اعلام رسمی، از اردیبهشت ۱۴۰۳ به بعد، تمام مسئولیتهای مرتبط با ساماندهی پیامکهای تبلیغاتی—از جمله نظارت، اعمال محدودیت، و رسیدگی به شکایات—رسماً به عهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (CRA) قرار گرفت. این تجمیع مسئولیت باعث شده فرایندهای نظارتی منسجمتر و دقیقتر شود. |
اجرای این قوانین بهوضوح نشاندهندهی حرکت جدی دولت بهسمت حفظ حقوق کاربران و ساماندهی فضای تبلیغاتی کشور است. برای برندها، آژانسهای تبلیغاتی و کسبوکارهای پیامکی، رعایت این چارچوب جدید نهتنها ضروری، بلکه عاملی تعیینکننده در حفظ اعتبار و تداوم فعالیت است.
۴. شرط رضایتگیری (Opt in) و مدیریت لغو اشتراک (Opt out)
یکی از مهمترین الزامات قانونی برای ارسال پیامک تبلیغاتی در ایران، دریافت رضایت صریح، شفاف و مستند از کاربر پیش از آغاز ارسال پیامک است. به بیان دیگر، ارسال پیامک تبلیغاتی بدون رضایت (Opt in) نهتنها موجب سلب اعتماد کاربران میشود، بلکه برخلاف قانون بوده و ممکن است منجر به مسدود شدن خط ارسال شود.
۴.۱. روشهای قانونی Opt in
کسب رضایت کاربر باید از طریق روشهای قابل اثبات و بررسیپذیر انجام شود. در ادامه، رایجترین و قانونیترین راههای دریافت Opt in آورده شدهاند:
1.فرم آنلاین با تیک فعالشونده: در هنگام ثبتنام یا عضویت در سایت، نمایش یک چکباکس غیرفعال که کاربر باید شخصاً آن را تیک بزند. درج جملهای شفاف مانند "مایلم پیامکهای اطلاعرسانی یا تخفیف دریافت کنم" توصیه میشود.
2.کد دستوری USSD اختصاصی: یکی از امنترین روشها برای ثبت رضایت کاربر استفاده از کدهای USSD (مانند #123*). این روش مخصوصاً برای کسبوکارهایی که پایگاه مشتریانشان از گوشیهای ساده استفاده میکنند، بسیار کاربردیست.
3.کلیدواژه پیامکی (مانند ارسال «بله» به 50003): کاربر با ارسال کلمه یا عدد خاص به یک شماره کوتاه (Short Code) رضایت خود را ثبت میکند. این روش همچنان در بسیاری از کمپینهای تبلیغاتی معتبر مورد استفاده قرار میگیرد.
🔍 نکته سئو: حتماً در لندینگ پیجی که مخصوص عضویت پیامکی طراحی میکنید، از عبارت «عضویت پیامکی» در تگ H2 استفاده کنید. این عبارت نهتنها برای گوگل قابل شناساییست، بلکه کاربران هم سریعتر هدف صفحه را درک میکنند.
۴.۲. لغو اشتراک سریع با *800#
از سالهای گذشته تا به امروز، یکی از مهمترین دغدغههای کاربران، عدم امکان لغو پیامکهای تبلیغاتی بود. اما اکنون راهحلی ساده، سریع و سراسری برای لغو اشتراک پیامکی وجود دارد:
📱 تنها با شمارهگیری کد دستوری *800#، هر مشترک میتواند وضعیت دریافت پیامکهای تبلیغاتی خود را مدیریت کند؛ این کد برای تمام اپراتورها (همراه اول، ایرانسل، رایتل) فعال است و لغو عضویت در لحظه انجام میشود. این قابلیت باعث شده کاربران بتوانند راحتتر از همیشه از پیامکهای مزاحم خلاص شوند.
✅ به عنوان فرستنده پیامک، شما موظفید در انتهای متن تبلیغاتی خود به امکان لغو عضویت اشاره کنید و راهنمایی واضحی به مخاطب بدهید. این اقدام علاوه بر انطباق با قانون، باعث افزایش اعتماد کاربران به برندتان خواهد شد.
سامانه لغو 11، اختصاصی گروه پیشگام رایان
برای راحتی بیشتر مخاطبان، گروه پیشگام رایان سامانهای اختصاصی به نام لغو 11 راهاندازی کرده است. این سامانه به برندها و فروشگاهها اجازه میدهد تا در پایان پیامک تبلیغاتی خود، لینک اختصاصی لغو یا عضویت مجدد قرار دهند. مخاطب با یک کلیک ساده وارد صفحهای میشود که میتواند بهراحتی دریافت پیامک را متوقف کند یا دوباره فعالسازی کند. برندهای معتبری مثل کوروش، ازکی، و دهها فروشگاه دیگر از این سامانه استفاده میکنند، و حالا شما هم میتوانید با فعالسازی از داخل پنل پیامکی پیشگام رایان یا از طریق سایت (https://11l.eu/) به آن دسترسی داشته باشید.
✅ اگر میخواهید نرخ شکایت کاهش پیدا کند و اعتماد کاربران به برندتان افزایش یابد، استفاده از لینک لغو 11 را در پایان پیامکها فراموش نکنید
۵. ساعات مجاز و محتوای ممنوعه
رعایت زمان مناسب برای ارسال پیامک تبلیغاتی یکی از عوامل مهم در افزایش نرخ باز شدن پیامک (Open Rate) و جلوگیری از نارضایتی کاربران است. علاوه بر آن، ارسال محتواهایی که از نظر قانونی ممنوع محسوب میشوند، میتواند عواقب جدی حقوقی و قضایی به همراه داشته باشد.
📅 بر اساس قوانین مصوب، ارسال پیامک تبلیغاتی در بازهی زمانی زیر مجاز نیست:
بعد از ساعت ۹ شب تا ساعت ۸ صبح روز بعد
این بازه بهعنوان «ساعات غیرمجاز ارسال پیامک» شناخته میشود و ارسال پیامک در این زمان، حتی با رضایت کاربر، تخلف محسوب میشود.
📵 لیست محتوای ممنوعه در پیامکهای تبلیغاتی (طبق نظارت پلیس فتا):
برخی موضوعات بهصورت صریح در دسته محتوای ممنوع قرار گرفتهاند و ارسال آنها میتواند منجر به پیگرد قانونی شود. این موارد عبارتاند از:
- مطالبی که با قوانین اسلامی، اخلاقی یا سیاسی کشور مغایرت دارند
- تبلیغ مستقیم یا غیرمستقیم برای سایتهای شرطبندی، قمار و همسریابی
- ترویج یا تبلیغ مصرف دخانیات، مواد مخدر یا مشروبات الکلی
- ارسال لینکهایی که کاربر را به صفحات مخرب، غیرمجاز یا فریبنده هدایت میکنند
🚨 توجه داشته باشید که نظارت بر این محتواها بر عهده پلیس فتا است و در صورت تخلف، علاوه بر مسدودی خط، امکان تشکیل پرونده قضایی نیز وجود دارد.
ارسال پیامک تبلیغاتی، اگر در ساعت درست با محتوای مجاز و با رضایت مخاطب انجام شود، میتواند یکی از اثربخشترین ابزارهای بازاریابی شما باشد. در غیر این صورت، همین ابزار به یک تهدید حقوقی تبدیل خواهد شد.
۶. جریمهها و پیامدهای تخطی
قوانین ارسال پیامک تبلیغاتی در ایران برخلاف گذشته صرفاً توصیهای نیستند، بلکه الزامات حقوقی و قضایی محسوب میشوند. در صورتی که یک کسبوکار یا ارائهدهنده خدمات پیامکی از این چارچوب قانونی تخطی کند، با مجازاتهایی کاملاً جدی و بازدارنده مواجه خواهد شد؛ از تعلیق خدمات گرفته تا جریمههای چند میلیاردی و حتی پیگرد کیفری.
در جدول زیر نگاهی داریم به رایجترین تخلفات و پیامدهای قانونی هر کدام:
نوع تخلف | جریمه یا پیامد قانونی |
ارسال پیامک بدون رضایت (Opt in) | مسدودسازی فوری خط ارسالکننده توسط اپراتور، بدون نیاز به اخطار قبلی. علاوه بر این، طبق آییننامه رسمی CRA، جریمهای تا سقف ۲ میلیارد ریال برای متخلف در نظر گرفته شده است. |
عدم ارائه مستند قانونی رضایت (مدرک Opt in) | اگر فرستنده پیامک نتواند مدرک معتبری از رضایت کاربر ارائه دهد، پنل پیامکی او تا مدت ۶ ماه تعلیق خواهد شد. این مسئله بهویژه برای سامانههای ارسال انبوه حیاتی است. |
ارسال پیامک حاوی محتوای ممنوعه | این مورد علاوه بر مسدودی خط و توقف خدمات، بهطور مستقیم به پلیس فتا ارجاع میشود و فرستنده با پیگرد کیفری و احتمال تشکیل پرونده قضایی مواجه خواهد شد. |
📚 منبع قانونی: بند ۲.۸ اصلاحشده در مصوبه ۳-۲۷۰، منتشرشده در درگاه رسمی مقررات
⚠️ نکته کلیدی: اگر از پنلهای پیامکی شخص ثالث یا سامانههای واسط استفاده میکنید، حتماً مطمئن شوید که فرایند احراز رضایت کاربران بهصورت رسمی و قانونی پیادهسازی شده است. در نهایت، مسئولیت تخلف بر عهده کسبوکار فرستنده خواهد بود، نه فقط پنل ارائهدهنده.
۷. بهترین روشها و چکلیست ارسال پیامک مجاز
در کنار رعایت الزامات قانونی، اگر میخواهید پیامکهای تبلیغاتی شما بیشترین نرخ بازدهی (ROI) را داشته باشند، لازم است از بهترین روشهای استاندارد بازاریابی پیامکی استفاده کنید. در ادامه یک چکلیست کاربردی و حرفهای را میبینید که میتواند کمپینهای شما را از نظر تعامل، کلیکپذیری و نرخ تبدیل به سطح بالاتری برساند:
گام کلیدی | توضیح و نکات کاربردی |
تقسیمبندی لیست مخاطبین بر اساس رضایت | لیست مخاطبین را بر اساس وضعیت عضویت (Opt in / Opt out) جداگانه نگه دارید. این کار علاوه بر تطابق با قانون، باعث جلوگیری از ارسال پیام به افراد غیرمجاز و افزایش دقت هدفگیری میشود. |
شخصیسازی محتوا | پیامهایی که شامل نام کوچک گیرنده هستند، طبق آمار تا ۳۵٪ نرخ تعامل بیشتری دارند. استفاده از فیلدهای دینامیک مانند نام، جنسیت یا موقعیت مکانی را در پیامها فراموش نکنید. |
زمانبندی هوشمند برای ارسال | دادههای آماری پنل نجوا نشان میدهد که دو بازه زمانی ۱۱ تا ۱۳ و ۱۷ تا ۱۹، بهترین نرخ کلیک (CTR) را دارند. ارسال در این ساعات، احتمال دیده شدن و پاسخگویی را بهمراتب افزایش میدهد. |
قرار دادن Call to Action (CTA) واضح | در ساختار پیامک (حداکثر ۱۶۰ کاراکتر استاندارد GSM)، باید CTA را در ۱۴۰ کاراکتر نخست بگنجانید. مثال: «همین حالا ثبتنام کن» یا «برای دریافت کد تخفیف عدد ۵ را ارسال کنید». CTA ضعیف = بازدهی پایین. |
ذکر راه آسان برای لغو عضویت | شفافسازی در مورد لغو عضویت نهتنها اعتماد کاربر را جلب میکند، بلکه الزامی قانونی نیز هست. مثال: «برای لغو، عدد ۱۱ را ارسال کنید» یا «لغو: #800*». ساده، مشخص، قابل فهم. |
💡 نکته حرفهای: ارسال پیامک تبلیغاتی نه فقط یک ابزار مارکتینگ، بلکه یک تعامل انسانیست. هر چه بیشتر به کاربر احترام بگذارید—چه در زمان، چه در محتوا، چه در اختیار گذاشتن گزینه لغو—وفاداری بیشتری دریافت خواهید کرد.
۸. قوانین بینالمللی مهم برای کسبوکارهای برونمرزی
اگر قصد دارید فراتر از مرزهای ایران فعالیت کنید یا مشتریان بینالمللی دارید، بیاطلاعی از قوانین پیامکیِ کشورهای مقصد میتواند به جریمههای دلاری و تعلیق سرویس ختم شود. جدول زیر، چهار چارچوب قانونی حیاتی را با جزئیات عملی برایتان خلاصه میکند. کافی است همان تعهدی را که در قبال قوانین ایران دارید، اینجا هم ادامه دهید تا آسوده خاطر باشید.
محدوده جغرافیایی | قانون / مصوبه | نکتهٔ کاملاً عملیاتی |
ایالات متحده | TCPA – Rule Changes 2024‑25 | از ژوئیه ۲۰۲۴، «رضایت کتبی» (Written Consent) حتماً باید قابل بازیابی باشد و امکان Opt‑out با یک کلمه (معمولاً «STOP») اجباری است. نقص این الزام میتواند جریمهای تا ۱۵۰۰ دلار به ازای هر پیامک در دعاوی خصوصی به همراه داشته باشد. |
اروپا (اتحادیه) | GDPR – ماده ۶ | پایهٔ قانونی پردازش دادهٔ شخصی یا رضایت صریح است یا منافع مشروع. در صورت تخلف، جریمه تا ۲۰ میلیون یورو یا ۴٪ گردش مالی سالانه—هر کدام بالاتر باشد—اعمال میشود. برای ارسال پیامک، محل ذخیره داده و زمان نگهداری را هم مستند کنید. |
انگلستان | PECR 2003 (اصلاحیه ۲۰۱۹) | حتی پس از برگزیت، قانون «Opt‑in اجباری» و الزام درج واژهٔ «STOP» دستنخورده باقی مانده است. سوابق رضایت باید به مدت سه سال قابل ارائه باشد. |
تازهترین تحول TCPA | حکم دیوان عالی ۲۰ ژوئن ۲۰۲۵ (McLaughlin v. McKesson) | دادگاهها دیگر ملزم به تابعیت کامل از تفسیر FCC نیستند؛ بنابراین فضای شکایتهای خصوصی گستردهتر شده و ریسک دعوی گروهی (Class Action) بالا رفته است. مستندسازی رضایت و خروج سریع کاربر، اینجا حیاتیتر از همیشه است. |
🔑 نکته طلایی سئو: عباراتی مثل “قوانین پیامک بینالمللی” و “TCPA چیست” در متای توضیحات و متن جای دهید تا جستوجوهای کاربران فارسیزبان هدفمندتر شوند.
سوالات متداول
۱۰. جمعبندی و اقدام بعدی
- مطابق قانون عمل کنید: سه ستون طلایی را فراموش نکنید—رضایت پیش از ارسال، درج راه لغو، و اجتناب از محتوای ممنوعه.
- برای سئو آماده شوید: تیترهای «قانون جدید پیامک تبلیغاتی»، «کد *800# چیست؟» و «جریمه ارسال پیامک بدون رضایت» را حتماً در تگهای H2 یا H3 بگنجانید. این کلیدواژهها طبق گزارش جستوجوی سال ۱۴۰۳‑۱۴۰۴ بیشترین ترافیک ارگانیک را داشتهاند.
- اقدام نهایی: همین امروز یک لندینگ پیج Opt‑in بسازید، چکلیست این مقاله را پیاده کنید و نرخ بازگشت سرمایهٔ پیامکیتان را بدون ذرهای ریسک جریمه افزایش دهید.
🎯 اگر برای راهاندازی پنل پیامکی یا بازبینی متن پیامک به کمک نیاز دارید، همین حالا در بخش ارتباط با ما سؤالتان را مطرح کنید؛ در کوتاهترین زمان پاسخ تخصصی دریافت خواهید کرد.